Kendi Kendinize Jinekolojik Muayene

Muayene olmadan sorununuz varsa doktora gitmeden anlayabilir misiniz?

Kişinin kendi sağlığı ile ilgili önlemleri alması ve kendi kontrolünü yapabilmesi cesaretlendirilmelidir. Kendine güveni olan ve anlatılanları aynen yapabilen bayanlara evde basit tekniklerle kendilerini muayene etmeleri, smear almaları öğretilebilir.

Bu uygulama kadının kendisini hekime gitmeden düzenli aralıklarla kontrol etmesini ve şüpheli durum olduğunda hekime gitmesini sağlar. Özellikle çalışan bayanlar işten izin alma konusunda sıkıntılar yaşayacağından bu uygulamalar koruyucu hekimlik açısından faydalı olacaktır. Bu uygulama kadının kendisini hekime gitmeden düzenli aralıklarla kontrol etmesini ve şüpheli durum olduğunda hekime gitmesini sağlar. Özellikle çalışan bayanlar işten izin alma konusunda sıkıntılar yaşayacağından bu uygulamalar koruyucu hekimlik açısından faydalı olacaktır.

Cinsel yönden aktif olanların basitçe yapabileceği bir muayenedir. Kendini muayene etme üreme yolları enfeksiyonları ve kanserleri hakkında erken tanı konmasını ve yıllık kontrollerden daha önce hekime danışılmasını sağlar. Kişisel sağlık bakımı açısından kadınların vulvalarını ve memelerini kendilerinin muayene edebilmeleri önemlidir. Meme, vulva, vajen, rektum muayenelerini kendilerinin nasıl yapacaklarını kadınlar hekimlerden öğrenebilirler. Kadınların vulvanın normal halini bilmeleri önemlidir. Bunun için erken yaşlarda kendi kendine muayene başlanmalıdır. Kadınlar muayenelerini banyo sonrasında rahatlıkla yapabilir ve bir anormallik saptarlarsa hekime danışabilirler. Kendi kendine yapılan muayenede şüphe olursa, kesin tanı için hekim muayenesi gereklidir.

Muayeneler kişiye vücudunu ve normalin ne olduğunu tanımasında, vajendeki yaralar veya akıntıları tanımlamasında, rahimiçi araç kullanıyorsa ipini kontrol etmesinde, gebelik açısından riskli günlerden servikal müküs tayini ile haberdar olmasına yardımcı olur.

Kadının vajenini kendi muayene etmesi

Ayda bir kez adet dönemleri arasında yapılmalıdır. Vulvada geçmişte hastalığı olanlar 2 haftada bir muayene yapmalıdır. Muayenenin önemi vulvadaki siğiller ile kanser arasındaki ilişkinin varlığı ve son 15 yılda siğillerin görülme sıklığının %500 artmasıdır.

Muayene için küçük bir el feneri, ufak saplı bir ayna, spekulum (iki kaşığı olan ve vajen dudaklarını ayırmak için kullanılan alet), kayganlaştırıcı krem, temiz sabun ve sıcak su gerekir. Elbise ve iççamaşır çıkartıldıktan sonra tüm gerekli aletler ulaşılabilir bir yere konur. Dış genital bölge görülebilecek şekilde sert bir yere (yer, yatak, kanepe) kalça yastıklarla desteklenmiş şekilde oturulur. Dizler bükük ayaklar mümkün olduğunca birbirinden uzak ev hafif arkaya doğru konur. El aynası vajenin önünde tutularak şunlar incelenir:

* Mons pubis (vajenin üstünde pubik kılların olduğu bölge) kontrol edilir. Herhangi bir tümsek, ülser, siğil var mı, deri renginde kırmızı, beyaz veya koyu renk değişiklikleri var mı incelenir. Sonra parmak ucu ile derinin altında hissedilen oluşum var mı bakılır.

* Klitoris ve etraf dokKişinin kendi sağlığı ile ilgili önlemleri alması ve kendi kontrolünü yapabilmesi cesaretlendirilmelidir. Kendine güveni olan ve anlatılanları aynen yapabilen bayanlara evde basit tekniklerle kendilerini muayene etmeleri, smear almaları öğretilebilir. Bu uygulama kadının kendisini hekime gitmeden düzenli aralıklarla kontrol etmesini ve şüpheli durum olduğunda hekime gitmesini sağlar. Özellikle çalışan bayanlar işten izin alma konusunda sıkıntılar yaşayacağından bu uygulamalar koruyucu hekimlik açısından faydalı olacaktır.

Cinsel yönden aktif olanların basitçe yapabileceği bir muayenedir. Kendini muayene etme üreme yolları enfeksiyonları ve kanserleri hakkında erken tanı konmasını ve yıllık kontrollerden daha önce hekime danışılmasını sağlar. Kişisel sağlık bakımı açısından kadınların vulvalarını ve memelerini kendilerinin muayene edebilmeleri önemlidir. Meme, vulva, vajen, rektum muayenelerini kendilerinin nasıl yapacaklarını kadınlar hekimlerden öğrenebilirler. Kadınların vulvanın normal halini bilmeleri önemlidir. Bunun için erken yaşlarda kendi kendine muayene başlanmalıdır. Kadınlar muayenelerini banyo sonrasında rahatlıkla yapabilir ve bir anormallik saptarlarsa hekime danışabilirler. Kendi kendine yapılan muayenede şüphe olursa, kesin tanı için hekim muayenesi gereklidir.

Muayeneler kişiye vücudunu ve normalin ne olduğunu tanımasında, vajendeki yaralar veya akıntıları tanımlamasında, rahimiçi araç kullanıyorsa ipini kontrol etmesinde, gebelik açısından riskli günlerden servikal müküs tayini ile haberdar olmasına yardımcı olur.

Kadının vajenini kendi muayene etmesi

Ayda bir kez adet dönemleri arasında yapılmalıdır. Vulvada geçmişte hastalığı olanlar 2 haftada bir muayene yapmalıdır. Muayenenin önemi vulvadaki siğiller ile kanser arasındaki ilişkinin varlığı ve son 15 yılda siğillerin görülme sıklığının %500 artmasıdır.

Muayene için küçük bir el feneri, ufak saplı bir ayna, spekulum (iki kaşığı olan ve vajen dudaklarını ayırmak için kullanılan alet), kayganlaştırıcı krem, temiz sabun ve sıcak su gerekir. Elbise ve iççamaşır çıkartıldıktan sonra tüm gerekli aletler ulaşılabilir bir yere konur. Dış genital bölge görülebilecek şekilde sert bir yere (yer, yatak, kanepe) kalça yastıklarla desteklenmiş şekilde oturulur. Dizler bükük ayaklar mümkün olduğunca birbirinden uzak ev hafif arkaya doğru konur.

El aynası vajenin önünde tutularak şunlar incelenir:

* Mons pubis (vajenin üstünde pubik kılların olduğu bölge) kontrol edilir. Herhangi bir tümsek, ülser, siğil var mı, deri renginde kırmızı, beyaz veya koyu renk değişiklikleri var mı incelenir. Sonra parmak ucu ile derinin altında hissedilen oluşum var mı bakılır.

* Klitoris ve etraf dokular bakarak ve dokunarak kontrol edilir.

* İç dudaklara başparmak ve işaret parmağı arasında tutarak bakınız.

* İdrar deliği ve altındaki vajen girişine dikkatlice bakınız

* Dış dudakları aynı iç dudaklara baktığınız gibi kontrol ediniz.

* Vajen ile makat arasındaki bölgeyi inceleyiniz.

* Makat etrafını bakarak ve dokunarak inceleyiniz.

* Metal spekulum kullanılacaksa önce sıcak suda soğukluğunu alınız. Kaşıklara kayganlaştırıcı krem sürünüz. Diğer elinizle dudakları ayırarak spekulumun kaşıkları kapalı olarak ve sapı bacak tarafında olacak şekilde yavaşça vajene itiniz. Ağrı olursa 1-2 dakika bekleyiniz ve tekrar deneyiniz. Kaşıkların dibine kadar ilerleyince sapı yukarı doğru çeviriniz ve nazikçe açınız.

* Spekulum vajende ve tam açıkken el fenerini aynadan vajinanın içine aksettiriniz. Fener, ayna ve spekulumu hareket ettirerek vajen duvarlarını görmelisiniz. Vajinal akıntıyı inceleyiniz. Normal akıntı berrak-beyaz, ince veya kıvamlı, sirke gibi konan tarzdadır.

* Vajenin gerisinde yaklaşık 2.5 cm çapta ortasında delik olan pembe ıslak organ rahimağzıdır. Birkaç dakika rahimağzını ve vajen duvarlarını inceleyin. Rahimağzını görebilmek kolay olmayabilir. Spekulumu sağa sola hareket ettirmek, içeri itip dışarı çekmek gerekebilir. Zamanla bulmak kolaylaşır.

* İnceleme bittiğinde kaşıklar hafif açık yavaşça spekulumu çıkartınız. Sabunlu sıcak suda yıkayıp alkolledikten sonra bir sonraki muayeneye kadar saklayınız.

* Spekulum yerleştirildiğinde hafif basınç veya rahatsızlık hissedebilirsiniz.

* Metal spekulum soğuk ve sert hissi verebilir.

* Vajinal enfeksiyon varsa ağrı ve iritasyon hissedilebilir.

* İç dudaklara başparmak ve işaret parmağı arasında tutarak bakınız.

* İdrar deliği ve altındaki vajen girişine dikkatlice bakınız

* Dış dudakları aynı iç dudaklara baktığınız gibi kontrol ediniz.

* Vajen ile makat arasındaki bölgeyi inceleyiniz.

* Makat etrafını bakarak ve dokunarak inceleyiniz.

* Metal spekulum kullanilacaksa önce sıcak suda soğukluğunu alınız. Kaşıklara kayganlaştırıcı krem sürünüz. Diğer elinizle dudakları ayırarak spekulumun kaşıkları kapalı olarak ve sapı bacak tarafında olacak şekilde yavaşça vajene itiniz. Ağrı olursa 1-2 dakika bekleyiniz ve tekrar deneyiniz. Kaşıkların dibine kadar ilerleyince sapı yukarı doğru çeviriniz ve nazikçe açınız.

* Spekulum vajende ve tam açıkken el fenerini aynadan vajinanın içine aksettiriniz. Fener, ayna ve spekulumu hareket ettirerek vajen duvarlarını görmelisiniz. Vajinal akıntıyı inceleyiniz. Normal akıntı berrak-beyaz, ince veya kıvamlı, sirke gibi konan tarzdadır.

* Vajenin gerisinde yaklaşık 2.5 cm çapta ortasında delik olan pembe ıslak organ rahimağzıdır. Birkaç dakika rahimağzını ve vajen duvarlarını inceleyin. Rahimağzını görebilmek kolay olmayabilir. Spekulumu sağa sola hareket ettirmek, içeri itip dışarı çekmek gerekebilir. Zamanla bulmak kolaylaşır.

* İnceleme bittiğinde kaşıklar hafif açık yavaşça spekulumu çıkartınız. Sabunlu sıcak suda yıkayıp alkolledikten sonra bir sonraki muayeneye kadar saklayınız.

* Spekulum yerleştirildiğinde hafif basınç veya rahatsızlık hissedebilirsiniz.

* Metal spekulum soğuk ve sert hissi verebilir.

* Vajinal enfeksiyon varsa ağrı ve iritasyon hissedilebilir.

Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı

Op. Dr. Tevfik Yoldemir